Tổng quan về thuốc bôi làm sáng da

 

Tác giả Bác sĩ Hoàng Văn Tâm

Bài viết Tổng quan về thuốc bôi làm sáng da được trích trong chương 2 sách Chăm sóc da trọn đời, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

CÁC ĐIỂM CHỐT

– Melanin gồm 2 loại: eumelanin có màu đen và pheomelanin có màu vàng đỏ.

– Quá trình melanin vào được tế bào sừng trải qua 4 giai đoạn: tổng hợp tyrosinase, tạo melanin trong melanosomes, vận chuyển melanosomes từ trung tâm tế bào hắc tố ra ngoại vi và cuối cùng chuyển melanosomes từ tế bào hắc tố qua tế bào sừng.

– Các chất làm sáng da phân loại dựa theo cơ chế: ức chế tạo tyrosinase, bất hoạt của tyrosinase, ức chế vận chuyển melanosomes, chất chống oxy hóa.

– Hydroquinone 4% vẫn là chuẩn vàng trong chăm sóc và điều trị bệnh da tăng sắc tố.

– Top 10 dược mỹ phẩm làm trắng da: thiamidol, kojic acid, vitamin C, arbutin, retinol, nicotinamide, ferulic acid, resorcinol, chiết xuất rễ cam thảo, đậu nành.

– Tranexamic acid là một trong những chất làm sáng da mới nổi có cơ chế khác với các hoạt chất ở trên. Thuốc có hiệu quả trong cả đường bôi, tiêm trong da và uống.

– Thuốc bôi làm sáng da có thể có tác dụng cả trên làn da bệnh lý và ở làn da khỏe mạnh.

1. QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP MELANIN

Màu sắc da bị chi phối bởi các yếu tố: hắc tố melanin màu đen, hemoglobin có màu đỏ và carotenoids có màu vàng. Khi melanin được sinh ra nhiều sẽ làm da đen hơn. Hắc tố (melanin) là một loại polymer protein màu có hai loại:

• Eumelanin: polymer không hòa tan, màu nâu đen hoặc màu tối, là loại melanin chính ở những người có da tối màu và tóc đen, có hiệu quả cao trong việc bảo vệ da trước ánh sáng thông qua dọn dẹp gốc tự do.
• Pheomelanin: polymer hòa tan, kết hợp của cysteine và glutathione có màu vàng, đỏ. Ở người type da I, II, pheomelanin là loại melanin chính, loại này không những không có tác dụng làm giảm gốc tự do mà còn làm tăng chúng lên, đặc biệt khi có mặt của ánh nắng.

Sự khác biệt màu da ở type da trắng và đen không phải do số lượng tế bào hắc tố quyết định, mà phụ thuộc vào số lượng, kích thước melanosomes (không bào chứa  melanin),  số  lượng    Ở  người  da trắng, tế bào hắc tố nhỏ hơn và sắp xếp thành từng đám trong tế bào sừng, trong khi chủng tộc da đen, melanosome lớn hơn, đen hơn, phân bố lan tỏa trong tế bào sừng.

Đầu tiên chúng ta biết rằng tế bào hắc tố nằm gần màng đáy,  nó có các tua gai chứa các hạt melanin trong melanosome. Mỗi  tế bào hắc tố sẽ liên hệ với 36 tế bào sừng để tạo lên đơn melanin thượng bì.

Đơn vị melanin thượng bì.

Quá trình từ lúc sinh melanin tới lúc nó được vận chuyển vào các tế bào sừng diễn ra qua 4 giai đoạn dưới đây. Rối loạn bất kì một trong 4 giai đoạn này cũng gây ra bệnh lý:

Đầu tiên:  tổng  hợp  tyrosinase,  đây  là  một  enzyme  quan  trọng  để  sản  sinh    Tyrosinase  bản  chất  là  một  glycoprotein  xuyên  màng  ở  trên  melanosomes.  Enzyme  này  gồm  533  amino acids, quá trình tổng hợp qua các giai đoạn: ban đầu nó được hình  thành ở lưới nội sinh chất ở dạng bất hoạt, sau đó tyrosinase được chuyển sang bộ Golgi để glycosyl hóa thành dạng  hoạt  động.  Để  glycosyl hóa tyrosinase cần enzyme α-glucosidase: một số chất như castanospermine, deoxynojirimycin (DNJ), N-butyl DNJ (NB-DNJ), N-acetylglucosamine (sản phẩm hay dùng của hãng Paula’s Choice) ức chế α-glucosidase nên có tác dụng làm trắng da. Ngoài glycosyl hóa, tyrosinase cần được phosphoryl hóa nhờ protein kinase C-β (PKC-β), PKA. Khi tyrosinase được tạo ra, nó có thể bị phân huỷ ngay (nhờ vào quá trình proteolysis). Diacetyl boldine ức chế PKC, một số chất tăng cường quá trình proteolysis nên đều có tác dụng làm trắng.

Hình ảnh mô phỏng quá trình tổng hợp và thoái hóa của tyrosinase: I mô tả tyrosinase ở dạng bất hoạt được hình thành trong lưới nội sinh chất endoplasmic reticulum  (ER),  sau  đó vận chuyển tới bộ Golgi để phosphoryl, glycosyl hóa thành dạng trưởng thành M, từ đó M vào melanosome để tổng hợp melanin.

Trước khi vào melanosomes tyrosinase dạng I hay M đều có thể bị giáng hóa bởi quá trình gọi là proteolysis. Các chất như omega-3, omega-6 tăng cường quá trình giáng hóa tyrosinase nên có tác dụng làm trắng.

Xem đầy đủ tại: https://nhathuocngocanh.com/thuoc-boi-lam-sang-da/